مووسا خالد/ دهوك
ئەتەکێت زاراڤێ Etiquette ئانکۆ کومەکا کارێن رەوشتی وسیستەم، پرەنسیپێن و دیتنەکا ئێکسەر ژ لایەنی وان رەفتارێن سروشتی مرۆڤی ڤە گرێدای هەروەسا ئاماژە ب وێ چەندێ دەت هەر رەفتار ژیانامە یا رۆژنادا رویبدەت ب ئەتەکێتا کۆمەڵایەتی ل کۆمەڵگەهێ تاکەکی ڤە گرێدیە، بۆ کۆمەلەیەکا شێواز و ڕەفتار پێکهاتیە کۆ ئاستی کەسایەتی و شێوازێ ژیانا تاکەکەسان دیاریدکەت. ئەتەکێت پدڤێیە کۆ لەسەر هەر رێڤەبەرەکێ سازیێن حکوومی و سەر هەر تاکەکێ پێویستە پەیڕەو بکەت، لە هەر جهەکێ و و بارودۆخێکدا بێت تایبەت سەرەدانێن فەرمی چونکی بەشەکە ژ کەسایەتیا بهێز بۆ سەرکردە و بەرپرس ۆ رێڤەبەرین مە ێن نوکە چونکە ئەو ژی زانستەکێ زور پێدڤی ۆ پێویستە بزانن .
ئەتەکێت زۆر جورا ب خوڤە دگریت وەک:
- ئەتەکێتا سەردانکرنێ
- ئەتەکێتیگا کارکرنێ
- ئەتەکێتا چافپێکەتنێ
- ئەتەکێتا گفتوگۆکرنێ
- ئەتەکێتا نانخوارنێ
- ئەتەکێتا جلوبەرگان
ئەڤە ۆ چەندین شێوازێن دی ێن ئەتەکێتا هەنە کە ل ڤێرەدا دێ بەحس ل ئەتەکێتا سەردانکرنێ کەم
- ئەتەکێتا سەردانکرنێ چییە؟
ئەتەکێتا سەردانکرنێ ڕێکەکا گونجاو یا فەرە بۆ سەرەدانکرنێ د ناڤبەرا پلەو پوستان دا ئێک وەکو سیفەتا کارکرنێ کەسەک ژ کەسەک دی جێوازە بووچوونامن دێ جوانتربیت دەما کەسەک ژ مرۆڤی خودان پوستەک بلنتربیت ب دەستێریا وێ رێڤەبەری وێرێ کاردکەت ل جهێ وێ رینیت خار، یا جوان نینە ئێکسەر بەرەف جهێ وی بچی ئێکسەر رینتیە خارێ
-دوو جۆرێن ئەتەکێتا سەردانکرنێ هەنە
١- سەرەدانا ڕەسمی: ئەو جۆرێ سەرەدانێ بخۆڤە دگریت ل جهێ ڕەسمیدا دناڤبەرا کەسێن ڕەسمی ئەنجامبدەی . بۆ نمونە: ل جهێ کاری، ناڤانەدێن خواندنێ ( پەیوەندی ناڤبەرا سەرپەرشتیارێن پەروەردی رێڤبەرێن قوتابخانان یان مامۆستا و جێگرێن دگەڵ دا یان هەر رێڤەبەرۆ سەرکردەیەکێ) هەروەسا ل هەر سەرەداناکا تایبەتدا.
٢- سەرەدانا نە فەرمی (ئاسایی): ئەو جۆرەێ سەرەدانێ ل ناڤبەرا کەێن نزیکی تە یان ژیانا رۆژنە یا ڕۆتینیدا دروست دبیت.
بێگومان راستە نیازیا مرۆڤەکان هەمیان وەکی ئێک نینە لێ رەنگە هەر رێڤبەرو بەرپرسەک دێ شێت ب هندەک رەفتارو لڤینان دیتنا باش ێن بەرامبەری خۆە بەلای خۆ ڕابکێشیت.ئەتەکێتا رەسمی ل هندەک بارودۆخاندا بێدەنگی د جێبەجێکرنا ئەتەکێتێ دا ڕەوشتە، چونکە جێبەجێکرنا ئەڤی شێوازەێ ئەتەکێتێ ئێکە ژ ڕێساێن هەرە گرنگ د ژیانێ دا.ل ئەتەکێتا روینشتنێ پەیڕەوکرنا وێ بۆ هەر تاکەکێ کۆمەڵگەهێ پێویستە تایبەت بۆ سەرەدانێن سەرپەرشتیارێن قوتابخانا و سەرکردە و رێڤەبەرو سازیێن حکومی .
