مووسا خالد-دهوک
بەری”10″ دەهـ سالا خەلکێ شنگالێ ب دڕندەترین شێوە ژلایێ رێکخراوا تیرورستێن داعش ڤە هاتنه جینۆسایدکرن، ئەوا ل رێکەفتی3-8-2014 رۆژا کارەساتا شنگالێ یە وەکۆ ئەڤرۆ، ب سەدەهان کەسێن بێتاوان ژلایێ تیرورێستان هاتە کۆشتن هەر ژ کەڤندا و دیرۆکی دا و تا نۆکە زوربەی جاران کورد و کوردستان ل گەل عێراقا شوڤینێ نینە، نمونە ئەنفال و کیمیا باران و جینۆسایدکرن و تەعریبکرن یا سەلماندی و جینۆسایدکرنا کارەستا شنگالێ، و بێ جیاوازی دناڤبەرا پیڕو جوان و ساغ و نەخۆش و پەككەفتی و گەنج و زەلام ئافرەتان ئێک ژ مەزنترین كارەساتا و تراژیدیای و هێرشا هۆڤانە، زور فەرمان ب سەرێ کوردێن ئێزدی هاتینە و ئەڤە ب فەرمانا “74” یە بسەرێ کوردێن ئێزدی دهێت، کارەساتەکا دژی مرۆڤایەتی یە و یا سەردەمیانەبوو كۆ بەرامبەر ب میللەتێ كورد ب گشتی و بەتایبەتی بەرامبەرێ کۆردێن ئێزدی ێت رەسەن هاتیەکرن، ئەو ژی ژبەر هندێ کۆ ئێزدی و كوردبوون، دیسان ل رۆژا 3ى ته‌باخا 2014ێ و د ئەنجامووا تیرۆرستێن داعش هێرشی قه‌زايا شنگالێ كر و جینۆساید ده‌رهه‌قى ئێزدیان دا ئه‌نجامدا. دوێ هێرشێ دا، تیرۆرستێن داعش6417 كچ و ژنێن ئێزدیان گرتن، زێده‌ترى 350 هه‌زار وه‌لاتيێن ئێزدى ئاواره‌ى كه‌مپان ل ده‌ڤه‌رێن جودايێن هه‌رێما كوردستانێ بوون، هه‌روه‌سا نێزیكى 2500 گرتى تا نۆكه دبێ سه‌ر و شینن و رێژەکا زور ژ خەلکێ شنگالێ قەستا دەڤەرێن هەرێما کوردستانێ کرن و بشێوەکێ گەرم و لسەر راسپاردا حکومەتا هەرێما کوردستانێ ل مزگەفت و دێر و قوتابخانا و مالێن هاولاتیان هاتنە ئاکنجیکرن تایبەت خەلکێ پارێزگەها دهوک و زاخو رێزەکا زور لێ گرتن ب مەردینی و باشیا خۆە خەلکێ ئاوارەیێن شنگالێ ڤەحواندن و دەرگەهێن ناڤەندێن خاندنێ هاتنە گرتن ژ پێخەمەت ئاکنجیکرنا خەلکێ شنگالێ دناڤ قوتابخانان دا و حکومەتا هەرێما کوردستانێ هەموو دامودەزگەهێن میری ئێخستنە د خزمەتکرنا خەلکێ شنگالێ دا ئەڤ جینۆسـایدا ھۆڤانە یا رێکخراوا تیرورستێن داعش زور پێر ۆ گەنج ۆ کچ و بەرزەکرن و زیندانکرن و کوشتنا وان گۆر بگۆر، وەکۆ گوندێ کوچۆ برنا زور کەسان ب زورێ بۆ سوریا و بەعاج و تلەعفەرو جهێن نەدیار دەرھەقێ کەسێن بێ گۆنەھ و زورێ بەرامبەر وان هاتە ئەنجامدان، دیسان ئەڤه برینەکا کویرە ناهێتە ژبیرکرن ئێک ژ کارەساتێن مەزنە و بێسەرو شوێنکرنا کۆردێن ئێزدی، کێمیا بارانکرنا حەلەبچە و چەندیین جهێن دی یێن کۆردستانێ زیندانکرن و بەرزەکرنا زور کوردێن ئێزدی دیسان شەھیدێن کورد و ئێزدیان ناسناما خەباتەکە ماندونەناسن و قۆربانیێن وان بەرێ بناغا رێکا بەرەف سەرخۆەبونێ یە و مۆکمکرنا ئیرادە و ھێزن بۆ بەردەوامیدانێ ب خەبات و رێبازا پیرۆزە و کارەسات و جێنۆسایدکرنا ئێزدیان برینەکا قۆلە کۆ چ جاران ناهێتە ژبیرکرن و چونکی کارەساتەکا دژی مرۆڤایەتی هاتە ئەنجامدان و نها دا ئەڤا کۆ نوکە ب دەستڤه هاتێ ل باشوورێ کوردستانێ واتا ل هەرێما کوردستانێ ب هەبوونا خۆڕاگریێ و ماندیبوونا خەلکێ ئەڤێ ھەرێمە کۆ سەدەهان سالان، خۆە نەدانە پاش و ب درێژیا دیروکێ دوژمنێن گەلێ کورد هەموو رێک بکارئیناینە ژ بوو ژناڤبرنا نفشێ مللەتێ کورد، کارەسەتا شێنگالێ ئێک ژ وان نموونا نە، هزرکرن د رویدانەکا ب ئەڤی شێوەیێ هوڤانە ناخێ مروڤایەتیێ دهەژینیت، گەلێ کورد قوربانێن کورد و عەقلیەتا چەپەلێن داعش و وەکۆ وان تاوانێن دژی هەموو گەلێ کورد بۆ کو هزرۆ عەقلێ رژێما چەپەل یا عیراقێ دڤیان کوردێن رەسەن ێن ئێزدی و گەلێ کورد هەر نەمینن و بهێن ب ئێک جاری وان ژ ناڤببەن. بەلێ گەلێ کورد و ئێزدێن بهێزو ئیرادەییەک خۆراگر شیاینە دیسان خۆراگربن بەرامبەری داگیرکەران و خوراگریا خۆە پاراستی یە و ئێزدی و کوردستان ژێك جودا نابن و بگشتی ماندیبوون و خەبات و قوربانێن زۆر خەلکێ کوردستانێ ب گیان و خوینێ ئەڤ ھەرێمە هاتیە پاراستن، و نۆکەژی ب زور ھەوڵ و پلانێن دوژمنان و ھەر ژیان و ل ڤێ هەرێما کوردستانێ یا بەردەوامە بەرەف ئەزموون و دەستکەفتێن باشتر ڤە دچیت. ئێزدی ژی هەبوون و رەسەنەتیا خۆە بەردەوام دپارێزن. جینۆسایدکرنا کارەساتا شنگالێ ل بیرەوەریا “10” ساليا ژ جینۆسایدا شنگالێ بھیڤیا سارێژکرنا برینێن وان یێت کویر ژلایێ ھەموو دام ودەزگایێن پەیوەندیدارڤە و پێتڤی یە هەموو خەلکێ شنگالێ بهێنە قەرەبوکرن ژ هەموو لایانڤە سەرەرای وان ھەموو ئێش و ئازارێن تا نۆکە د کەمپاندا رەوشەکا نەباش دانە، و بەلێ جهێ داخێ یە پشتی بورینا “10” سالان هێشتا خەلکێ شنگالێ مەیێ دناڤ کەمپاندا لەورا فەرە میکانزمەکێ نوی دجێبەجێکرنا رێکەفتنامەیەکێ دناڤبەرا حکومەتا هەرێما کوردستانێ و حکومەتا عێراقێ بهێتەکرن داکو ئەڤ ئاوارە و پەنابەر ڤەگەرن سەر جێهو وارێن خۆە، و دیسان فەرە وەلاتێن نێڤدەولەتی یێن زلهێز ڤێ کارەساتێ ب جینۆسایدکرن قەلەم بدەن و چونکە دا ئەف کارەساتە ھەردەم لبەرچاڤێن وان بن و براستی تراجیدی و چیروک و وێنەیێن وان ێن وی دەمی ناخێ هەموو جیهانێ ھەژاند و دبەردەوامن .
