مافناس سەنار شێرۆكی
ق.ماستەر لە یاسای گشتی
کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان ڕۆڵێکی گرنگیان لە پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا هەیە، سەکۆیەک بۆ گفتوگۆ و هاوکاری لەگەڵ وڵاتانی دیکە و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان دەڕەخسێنن. ئەم کۆنفرانسانە بە ئامرازێکی کاریگەر بۆ باشترکردنی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان و ڕاکێشانی وەبەرهێنان و بەرزکردنەوەی پێگەی ناوچەکە لەسەر شانۆی جیهانی دادەنرێت. لەو دوو ڕۆژەی کۆنفرانسی میونش و دیداری سەرۆکی هەرێم ئەو ڕاستییە پشت ڕاست دەکاتەوە کە تاچەندە سەرۆکی هەرێم توانیویەتی ئەو لۆبییە لە هەموو ئەو بوارانەی کە لە خوارەوە باسم لێوە کردووە لەگەڵ وڵاتە زلهێزەکانی وەکوو ئەمریکا ، فەڕەنسا، بریتانیا و وڵاتانی یەکییەتی ئەوروپا و وڵاتانی کەنداو درووست بکات ئەو بابەتەی خوارەوە کورتەیەکە لە کاریگەریی کونفرانسی میونشن و کۆنفرانسەکانی تر کە هەرێمی کوردستان توانیویەتی کاریگەریی خۆی هەبیت. ئەمانەی خوارەوە گرنگی کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکانە بۆ هەرێمی کوردستان بە دیار دەخات:
1. پتەوکردنی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان
کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان دەرفەت بۆ هەرێمی کوردستان دەڕەخسێنن کە ڕاستەوخۆ لەگەڵ حکومەتەکان و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کارلێک بکەن، ئەمەش کاریگەریی ڕاستەوخۆی لەسەر بنیاتنانی پەیوەندی دیپلۆماسی بەهێز دەبیت.
ئەم کۆنفرانسانە دەتوانن ببنە سەکۆیەک بۆ خستنەڕووی هەڵوێستە سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتییەکانی هەرێم، هەروەها هاوکار دەبن بۆ بەرزکردنەوەی لێکتێگەیشتنی هاوبەش لەنێوان لایەنە جیاوازەکاندا.
2. ڕاکێشانی وەبەرهێنانی بیانی
هەرێمی کوردستان خاوەنی سامانە سرووشتییە دەوڵەمەندەکانی وەک نەوت و غازە، ئەمە جگە لە هەلی وەبەرهێنان لە کەرتەکانی کشتوکاڵ و گەشتوگوزار و ژێرخانی ئابووری. بە بەشداریکردن لە کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان، هەرێم دەتوانێت تیشک بخاتە سەر دەرفەتە بەردەستەکانی وەبەرهێنان، و وەبەرهێنەرانی بیانی بۆ خۆی ڕابکێشێت کە بەدوای بازاڕی نوێدا دەگەڕێن.
3. بەرزکردنەوەی هاوکاریی ڕۆشنبیری و پەروەردەیی
کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان دەرفەتێک دەڕەخسێنن بۆ ئاڵوگۆڕی ئەزموونی کولتووری و پەروەردەیی لەنێوان هەرێمی کوردستان و وڵاتانی دیکە. دەتوانرێت ئەم پلاتفۆرمانە بۆ پێشخستنی تێگەیشتنی کولتووری و هاندانی بەرنامەکانی ئاڵوگۆڕی خوێندکاران و هاوکاری ئەکادیمی لەنێوان زانکۆکان بەکاربهێنرێت.
4. تیشک خستنە سەر پرسە مرۆییەکان
هەرێمی کوردستان هەمیشە ناوەندێک بووە بۆ پێشوازیکردن لە ئاوارەکان کە بەهۆی ململانێکانی ناوچەکەوە بە سەریان دا هاتووە. هەرێم لە ڕێگەی کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکانەوە دەتوانێت تیشک بخاتە سەر ئەم پرسە مرۆییانە و پاڵپشتی نێودەوڵەتی بۆ پێشکەشکردنی هاوکاری پێویست کۆبکاتەوە.
5. بەرزکردنەوەی ئاساییش و سەقامگیری ناوچەکە
کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان دەرفەتێکە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر ئەو پرسە ئەمنییانەی کە کاریگەرییان لەسەر سەقامگیری ناوچەکە و ناوچەکە بەگشتی هەیە. ئەوەش لە ڕێگەی دیالۆگ لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان، دەکرێت کار بۆ چارەسەرکردنی ناکۆکی و دۆزینەوەی چارەسەری ئاشتییانە بۆ قەیرانەکان بکرێت.
6. بەهێزکردنی شوناسی کورد
بەشداریکردن لە کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان وا دەکات هەرێمی کوردستان بتوانێت ناسنامەی کولتووری و سیاسی خۆی لەسەر ئاستی جیهانی بەرز بکاتەوە. ئەم کۆنفرانسانە دەتوانن ببنە سەکۆیەک بۆ بڵاوکردنەوەی هۆشیاری سەبارەت بە مێژوو و کولتووری گەلی کورد، هەروەها بۆ بەرزکردنەوەی وێنەی ئەرێنی خۆیان لە جیهاندا.
7. بنیاتنانی هاوبەشی ئابووری و بازرگانی
هەرێمی کوردستان لە ڕێگەی کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکانەوە دەتوانێت ڕێککەوتننامەی بازرگانی و ستراتیژیی شەراکەت لەگەڵ وڵاتانی دیکە واژۆ بکات. ئەم جۆرە هاوکارییە بەشدارە لە بەهێزکردنی ئابووری ناوخۆیی و هەمەچەشنکردنی سەرچاوەکانی داهات.
8. بەرەوپێشبردنی گەشتیاری
هەرێمی کوردستان شوێنی گەشتیاری جوانی هەیە وەک چیای زاگرۆس و هەولێری دێرین. کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان دەتوانن ببنە سەکۆیەک بۆ ناساندنی ئەو شوێنە گەشتیاریانە، و ڕاکێشانی زیاتری سەردانکەر و گەشتیارانی نێودەوڵەتی.
9. سوودمەندبوون لە شارەزایی نێودەوڵەتی
بە بەشداریکردن لە کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان، هەرێم دەتوانێت سوود لە ئەزموون و شارەزاییە نێودەوڵەتییەکان لە بوارەکانی وەک گەشەپێدانی بەردەوام، بەڕێوەبردنی سامانە سرووشتییەکان، و حوکمڕانی وەربگرێت.
10. بەهێزکردنی دەنگی سیاسی هەرێمی کوردستان
کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان دەرفەتێک دەدەنە ناوچەکە بۆ دەربڕینی هەڵوێستە سیاسییەکانی بەتایبەتیی لەسەر پرسەکانی خۆبەڕێوەبەری و مافی مرۆڤ و دیموکراسی. ئەمەش بەشدارە لە بەهێزکردنی پێگەی هەرێم وەک یاریزانێکی سیاسی گرنگ لە ناوچەکەدا.
بە شێوەیەکی گشتی کۆنفرانسە نێودەوڵەتییەکان تەنیا ڕووداوی دیپلۆماسی نین، بەڵکوو ئامرازی ستراتیژین کە هەرێمی کوردستان دەتوانێت بۆ گەیشتن بە ئامانجە سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتییەکانی بەکاری بهێنێت. هەرێم بە بەشداری چالاکانە لەم کۆنفرانسانەدا دەتوانێت پەیوەندییەکانی لەگەڵ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پتەوتر بکات و گەشەپێدانی پاوەجێ بەدەست بهێنێت و داهاتوویەکی باشتر بۆ خەڵکەکەی بنیات بنێت.
