ڕاگەیاندنی ناوەندی ڕەوەندی کوردستانی، دووەم کۆڕبەندی وەرزی لەسەر پەیماننامەکانی دابەشکاری کوردستان و، لەژێر ناونیشانی لەهەمبەر بڕگە و ماددەکانی پەیماننامەی سیڤەر سازکرد، کە لەلایەن خاتوو یوسرا زوبێر ئیسماعیل ئامادە و پێشکەشکرا.
ئێوارەی رۆژی شەممە، ڕێککەوتی 04.03.2023 ڕاگەیاندنی ناوەندی ڕەوەندی کوردستانی، یەکەم کۆڕبەندی وەرزی لەسەر پەیماننامەکانی دابەشکاری کوردستان لە بەستێنی مێژووییەوە و، لە هەمبەر بڕگە و ماددەکانی پەیماننامەی سیڤەر، بۆ دکتۆر مەحمود عەباس دکتۆرا لە جوگرافیای ئابووری و، مامۆستا سدیق شرناخی دەرچووی کۆلێژی ئاداب بەشی زمانی فەرەنسی، بە ئامادەبوونی ژمارەیەکی زۆری رەوەندی کوردستانی و لەڕێی بەرنامەی ZOOM سازکرد.
بەرنامەی کۆڕبەندەکە دوو تەوەری لە خۆگرتبوو :
تەوەری یەکەم: لەدوای جەنگی یەکەمی جیهان، پەیماننامەی ئاشتی گۆڕدرا بۆ پەیمانی سیڤەر، لەلایەن دکتۆر مەحمود عەباس، پوختەیەکی گرینگی لە سەر هاتنەکاییەی پەیمانی سیڤەر و، دەرهاویشتەکانی و ڕۆڵی کورد لە نێو ئەو ڕەهەنەدی گۆڕانکارییەی جیهاندا باسکرد و، تیشکی زیاتری خستەر دروستکردنی کێشەی جوگرافیای کوردستان و لەلایەنی ئابووری، کە لەلایەن داگیرکەران بەلاڕێ دەبران.
دواتر بەراوردێکی شیکاری بۆ دابەشبوونەکانی کوردستان لە چاڵدێران بۆ سایکس پیکۆ و، دواتر پەیمانی سیڤەر و هاتنەکایەی دابەشکاری نوێ لە نێوەندی جوگرافیا و ئابوررییەوە خستەڕوو، کە ڕەهەندی کێشەکانی کوردی خستە ناو کێشمەکێشی چەندین وڵات، کە خۆیان لە زەلکاوی کێشە و ناکۆکییدابوون.
بەشێکی دیکەی باسەکە، لەسەر هۆکاری دروستبوونی کیانێکی کوردستانی بۆ کورد لە نێوەندی شۆڕشەکان و، پەلهاوێژی دروستبوونی هێزی کاری سیاسی نوێ، کە گەلی کوردستان دەرهاویشتەکانی نەبوون و ئامادەسازییان بۆ دروستبوونی کیانێکی سەربەخۆ و پارێزگاری لێکردنیان نەبووە، کە دواتر هۆکارەکانی دروستبوونی دەوڵەت و هەوڵەکان بۆ دروستکردنی کیانێکی سەربەخۆ، بەستنەوەی بە هۆشیاری نەتەوەیی بەستەوە، هاوکات هۆکارێکی تر، گومانی سیاسی لەنێو هێزە زلهێزەکان و نەبوونی یەکێتی نەتەوەیی و پەرتەوازەیی نێو ناوچەکان و خۆنەگونجاندنی لەگەڵ سیاسەتی ڕۆژگاردابووە.
تەوەری دووەم :
لەڕووی ڕەهەندی سیاسییەوە پەیمانی سیڤەر بۆچی بەئامانج نەگەیشت؟
ئەم تەوەرە لەلایەن مامۆستا سدیق شرناخی شیکردنەوەی بۆ کراو و، باسێکی لەسەر ڕەهەندی هزری و سیاسی فەلسفەی پەیمانی سیڤەر کرد و، هاتە سەر بیری هۆکارەکانی گۆڕانکارییەکان، کە سەدەیەک لە شەڕ و ئاژاوەی سیاسیی و هۆکاری سەرنەگرتنی ئەم پەیماننامانەی لە ڕەهەندی نەتەوەوە ڕوونکردەوە.
هەر لەنێوەندی باسەکەیدا، تیشکی خستەسەر هۆکاری پەیماننامەکان و شرۆڤەی سیاسیانە بۆ ئامانجی وڵاتانی زلهێز و وڵاتانی ناوچەکە کرد و، ڕۆڵی کورد لە سەردەمەکان و گۆڕانکارییەکان ناساند، وە دەرهاویشتەی گۆڕانکارییەکان لە دوای جەنگی یەکەمی جیهانی و دروستبوونی چەندین دەوڵەت و ڕۆڵی کورد لەو سەردەمانەدا ڕوونکردەوە.
لەکۆتایی کۆربەندەکەدا، لەلایەن ئامادەبووانەوە تێبینی و سەرنجەکانیان لەسەر کۆی تەوەرەکان باسکرد و، بە پرسیار و وەڵام، گفتگۆکان گەرمتر بوون.
جێی باسە، وەرزی کۆڕبەندی پەیماننامەکان لە سیڤەرەوە بۆ لۆزان و گۆڕانکارییەکان دوای سەد ساڵ، درێژەی دەبێت.
س،ح
