سۆران حەسەن…
کۆبوونەوەی لوتکەیی نەتەوەیەکگرتووەکان کۆب 26 لەبارەی کەش وهەوا و ژینگە لەشاری گلاسۆی ئۆستکلاندا 197 وڵات بە پەسەندکردنی پەیمانامەی گلاسکۆ(میثاق کلاسکۆ) رێکەوتن
کۆبوونەوەی لوتکەیی کۆب 26کەلە 30 مانگی دە بۆ 12 مانگی یانزە و زیادکردنی ڕۆژێک بۆ دەرکردنی بەیانامەیەکی یەکگرتوو دوێنێ درێژەیان بەکۆبوونەوەکاندا لە کۆتایی 197 وڵات لەسەر پەیمانامەیی گلاسکۆ. رێکەوتن و بڕیار وایە کۆبوونەوەی داهاتووی لوتکەیی نەتەوەیەکگرتوەکان لە بارەی کەش و هەواو ژینگە کۆب27لە شەرم شێخ لە وڵاتی میسر بەرێوەبچێت
ئەم ڕێککەوتنە لە دانوستانەکانی دوو هەفتەدا کە بۆ ڕۆژێک درێژکرایەوە بۆ ئەوەی هاوسەنگی لە نێوان داواکارییەکانی دەوڵەتە زیانلێکەوتوەکانی کەش و هەوا و زلهێزە پیشەسازییەکان پێک بێت، کە بەکارهێنان یان هەناردەکردنی سوتەمەنی بۆ گەشەی ئابوورییان گرنگە
لە دەرهینانی خەڵوزەوە بۆ کەلێنەکانی بازاڕی کاربۆن
ئەوەی کە پێویستە دەربارەی کۆنفرانسەکە بزانین :-
— بەردەوام هەوڵدان بۆکەمکردنەوەلە بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی بۆ 1,5 پلەی سەدی
حکومەتی بەریتانیا وەک وڵاتی میوان سەرۆکی کۆب26ویستی گەرمبوونی زەوی بۆکەمکردنەوەی بەرزبوونەوە بۆ 1.5 پلەی سەدی بەردەوامی هەبێت ، کە ئەمەش بەهێزترین ئامانجی ڕێکەوتننامەی پاریسە لە ساڵی 2015
بەڵام لە باشترین کاتدا دەتوانین بڵێین کە ئامانج لە کەمکردنەوەی گەرمبوونی زەوی پشتگیری ژیانە کە ترپەیەک هەیە بەڵام نزیکی مردنە
پەیماننامەی پاریس دەڵێت کە دەبێت پلەکانی گەرما کەمتر لە2 پلە بەرزبێتەوە لەسەر ئاستی پێش پیشەسازی، وڵاتان دەبێت بەدوای هەوڵەکاندا بن ،بۆ سنوردارکردنی پلەی گەرما بەرزبونەوەی بۆ 1.5 پلەی سەدی جێگیربکرێت .
پێش کۆبونەوەی لوتکەی کۆب 26، جیهان بەرەو بەرزبوونەوەیەکی 2.7 پلەی سەدی دەڕۆیشت لە پلەی گەرمادا، لەسەر بنەمای پابەندی دەوڵەت و گۆڕانکاری لە تەکنەلۆجیا. بەڵام بەڵێنە نوێیەکان لە کۆپ 26، بۆ کەمکردنەوەی دەرهاوەندەکانی ئەم دەیەیە، لەلایەن هەندێک لە وڵاتانی سەرەکیەوە، ئەمەی کەم کردەوە بۆ باشترین خەمڵاندن لە 2.4 پلەی سەدییە
—- کۆتای هێنان بە بەرهەم هێنان یاخود کەمکردنەوەی خوڵووز
هەروەها گلاسکۆ هەوڵ درا کە خەوڵووز وەک سەرچاوەی ووزە کەم بکرێتەوە و هاوکارییەکان بەشێوەیەک بێت کە هەوڵی بەکاربردنی خەلووز وەک سەرچاوەی ووزە
بەتایبەت وڵاتی هیندستان وچین پێشەنگن لە بەکارهێنەران ،بەڵام ئەمە یەکەمجارە کە لە راگەیاندراوەکەی وتووێژەکانی کەش و هەوای نەتەوە یەکگرتووەکاندا باس لە سووتەمەنیی بەسوود کراوە ئەمە گۆڕانکاییەکی گرنگە، لەگەڵ ناسینەوەی ئەم دواییانە بۆ کەمکردنەوەی بەکارهێنانی خەڵوز و سوتەمەنییە سەندراوەکانی تر، بەمەبەستی چارەسەرکردنی باری نائاسایی کەش و هەوا
—وڵاتانی دەوڵەمەند بەردەوام بن لە پشیگیری بەرپرسیاریەتی مێژووی خۆیان
وڵاتانی پێشکەوتو بەهەمهێنەر بەردوام بن لە پشگیری و بەرپرسیاریەتی هاوکاری وڵاتانی زیانلێکەوتوو کەبەهۆی گۆرانی کەشو هەوا وە زریان و گەردەلوولی بەهێز و بەرزبەوونەوی ئاستی ئاوی دەریاکان زەروزیانێکی کارەساتبار دنێت
وڵاتانی دوورگەی بچووکەکان و وڵاتانی تر کەم دەرامەت کە لە بەرامبەر گۆڕانی کەش و هەوادا لاوازن ,کە بڵاوبوونەوە پاشماوەی پیسکەرانی هۆکاری سەرەکی بووە بۆ گۆرانی کەش وهەوا ،بە هۆی ئەو کاریگەرییانە هاوکاریان پێویستە
وڵاتانی پێشکەوتوو بە سەرۆکایەتی ئەمریکا و یەکێتی ئەوروپا لە بەرامبەر ئەو زەر و زیانانە هەڵوێست و بەرپرسیارێتیان هەیەو ناڕەزاییان بەرامبەر بە دامەزراندنی دەزگای زەرەو زیانلێکەوتوان گلاسکۆ، کە ڕێگایەک بووە، بۆ پشتگیریکردنی وڵاتانی زیانلێکەوتوو
با زرگانی بۆ بازارو سەوداکردنی کاربۆن کەمبکرێتەوە
بازاڕەکان و بازرگانی کاربۆن دەتوانن هێڵی ژیانێکی شاراوە بۆ پیشەسازی سووتەمەنی وەرزی دابەزێنن، ڕێگە بە ئەوان دەدات کە داوای قەرەبووی کاربۆن بکەن و بەردەوام بن لە کارکردن وەک هەمیشە. زنجیرەیەک لە دانوستانەکان لەسەر ماددەی 6 ی کۆنگرەی پاریس لە بازاڕ و نابازاڕیی بۆ بازرگانی کاربۆن لە کۆتایی شەش ساڵ پێشوو ڕێککەوتن کرا.
خراپترین و گەورەترین کەلێن داخراوە، بەڵام وڵاتان و کۆمپانیاکان هێشتا بواری بۆ دەستکاریکردنو یارکردن بە یاساکانەوە هەیە
—- ڕێکخراوەکان و چالاکوانانی کەشو هەوا و ژینگە کاری یەکلاکەرەوەی بڕیارەکانن
ئاشکرایە کە وڵاتە زلهێزەکان زۆر بە هێواشی دەجوڵێنەوە و بڕیارێکی سیاسیان داوە کە پشتگیری گۆڕانکارییەکی هەنگاو بە هەنگاو هەبێت ،لە هەردوو بواری بەرهەم هێنانی گاز و سەوزایی و بوجەیی دارایی بۆ یارمەتیدانی وڵاتانی کەمدەرامەت بۆ خۆگونجاندن لەگەڵ گۆڕانی کەش و هەوا
بەڵام ئەوان لە ژێر فشاری توندی ڕێکخراوەکان و چالاکوانانی ژینگە ، بەتایبەتی داکۆکیکارانی کەش و هەوا لە ڕاستیدا لە گلاسگۆ لە ڕۆژی هەینیدا خۆپیشاندانی گەورەمان بینی بۆ داهاتوو و لە ڕۆژی شەممەش جیهانی چاوەرێی کردارە بۆ ژیانێکی خۆشتر
واتە هەنگاوی داهاتوو بۆ چالاکوانان و بزووتنەوەکانی کەش و هەوا گرنگە ئەمە هەوڵی ئەوەبدەن کە حکومەتی بەریتانیا مۆڵەت نەدات بۆ بەکارهێنانی کێڵگەی نوێی نەوتی کامپۆ لە کەناری باکووری سکۆتلەندا.
کاری زیاتر پێشبینی دەکرێت لەسەر بودجە بۆ پرۆژەکانی سووتەمەنیی بەسوود، چونکە چالاکوانان هەوڵدەدا لە ڕێگەی چالاکیەکانیان پیشەسازی سەرمایەداران و دەرماڵەکان کەم بکەنەوە. بەهۆی ئەم چالاکوان و رێکخراونە هانی وڵاتان و کۆمپانیاکان بدەین کاری بەسوود بۆ ژینگەکەمان بکەن ، لەوانە کۆنگرەی کۆب 27 لەمیسر، ئێمە گۆڕانکاری کەش و هەوا سنووردار باس ناکەین و باسی پارێزگاری لە هەسارە بەنرخەکەی خۆمان دەکەین .
سەرچاوە:/
رۆیتەرز. + RT
