کۆبوونەوەکانی گەڕی هەشتەمی گفتوگۆکان بۆ بوژاندنەوەی ڕێککەوتنە ئەتۆمییەکەی ئێران لە ڤییەنا بەردەوامە، لە نێوان نیگەرانییەکانی ڕۆژئاوا کە تاران بەردەوام دەبێت لە چالاکییە ناوکییەکانی و هەوڵەکانیش بۆ “ڕێکەوتنێکی کاتی” کە تەنانەت بە بەشێکیش کۆتایی بە نیگەرانییەکانی هەردوولا
وتووێژە ناڕاستەوخۆکانی نێوان ئێران و ئەمریکا بۆ ڕزگارکردنی ڕێکەوتنی ئەتۆمی ساڵی 2015 لە 3ی کانوونی دووەم لە ڤیەننا دەستی پێکردەوە
قسەکان بەردەوام نین لە بەرەوپێشچونی ناوکی
گۆڤاری فورين بوليسي لە زاری بەرپرسێکی نەناسراوی ئەمریکاوە دەڵێت کە دانوستانەکان “هەندێک پێشکەوتن” یان کردووە، بەڵام پێی وابوو کە ئەمە بەس نییە بۆ پاساو دانان بۆ گفتوگۆی کراوە بەبێ بەروار و دوا وادەی دیاریکراو.
ئاماژەی بەوەدا کە ئەو هەنگاوەی کە گفتوگۆکان بەرەو پێش دەچن لەگەڵ پێشکەوتنی ناوکی ئێران بەردەوام نابێت و جەختیشی کردەوە کە ئەگەر گفتوگۆکان لە هەفتەی داهاتوو بە خێراییەکی هێواش بەردەوام بن، ڕەنگە واشنتن بە تەواوی چاو بە گرنگی ڕێککەوتنە ئەتۆمییەکە
ژان ئیڤس لێ دریان وەزیری دەرەوەی فەرەنسا گوتی دانوستانەکانی ڤیەننا لەسەر کێشەی ناوکی ئێران زۆر هێواشی بووە و دەڵێت هەڕەشەی لە ئەگەری گەیشتن بە ڕێکەوتنێک کردووە لە چوارچێوەیەکی کاتی واقیعیدا
وتیشی: “دۆخەکە مەترسیدارە چونکە ئێران گەیشتووەتە قۆناغی پێنوسین” لە ڕووی 90٪ یۆرانیۆم و توانای ناوەکییەوە
ڕێکەوتنی کاتی
وەحید جەلالزادە سەرۆکی لیژنەی ئاسایشی نیشتمانی پەرلەمان بەئاژانسی فەرمی هەواڵی ڕاگەیاند کەئامانجی تیمی دانوستانکارمان ڕێککەوتنێکی هەمیشەییە بەڵام ئەگەر بەدیل نەبێت ڕێککەوتننامەی کاتیمان ڕەتنەکردەوە
ڕونیشیکردەوە کە مەسەلەی ڕێککەوتنە کاتییەکە لە کاتی گفتوگۆکاندا چەند جارێک بەرزکراوەتەوە و ئەوەی ئێمە نیگەرانین ئەزموونی کشانەوەی 2018ی ئەمریکایە
ئەو قسانەی جەلالزادە پاشەکشەیە لەپێگەی ئێران وەک سەعید خەتیبزادە گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران دووپاتیکردەوە کە ئێران ڕێککەوتنی کاتی ناوێت و داوای ڕێککەوتنێکی گشتگیرو گەرەنتی دەکات
ئەحمەد شوکری شیکەرەوەی ئێرانی بە سکای نیوزی عەرەبی ڕاگەیاند کە لە هەشت خولی دانوستانەکانی پێشوودا ئێران داوای لابردنی هەموو سزاکانی کرد (ئەوپەڕی سیاسەتی فشار و مافی مرۆڤ و مووشەک و بەرنامەی ناوەکی و هتد) لە دژی تاران
ئیبراهیم
شوکری، ڕاوێژکاری باڵای سیاسەتی دەرەوە و ئاسایشی وزە لە سەنتەری شیکردنەوەی کەنداوی واشنتۆن، وتی: “لە هەمان کاتدا ئەمریکا ڕووناکی سەوزی داوە بە چین بۆ هاوردەکردنی نەوتی زیاتر لە ئێران بۆ ئەوەی کەمێک ئابوورییەکەی باشتر بکات، کە تاران وەک زەرورەتێکی دیوە و پێگەکانی
وتیشی: “پێشبینی دەکرێت ڕێککەوتنێکی کورتخایەن و سنووردار بگاتە سەرەتای مانگی شوبات، لەو حاڵەتەدا چەند سزایەک هەڵدەگیرێت و ئێران بۆ دەوڵەمەندکردنی زیاتر ڕادەگیرێت و ژمارەی ناوەندەکان زیادی کردووە و ڕۆڵی IAEA لە پشکنینی دەزگا ناوەکییەکانی ئێران فراوانتر دەبێت”
جەختیشی لەوە کردەوە کە ئەوە ناپێویستە ئێران کە دەیان بلیۆن دۆلاری بۆ بەرنامە ئەتۆمی و موشەکییەکانی خەرجکردووە، بە گشتی بەرنامە ئەتۆمی و مووشەکییەکانی خۆی جێبێڵێت ئەگەر ڕێککەوتن بکرێت ڕەنگە تاران هەندێک لەچالاکییەکانی بەرنامە ناوەکییەکە بۆ ماوەیەکی کورت هەڵپەسێرێنێت بۆ ڕازیکردنی ڕۆژئاوا بەڵام بەڕۆڵی چەکی ناوەکی لەهەڵوەشاندن و گرنگی کردنەوە لەسیاسەتی گشتی حکومەتی ئێران پێشبینی ناکرێت ئێران لەسالانی داهاتوودا بەرنامە ناوکیەکەی ڕابگرێت
“ئەمریکا بەردەوام دەبێت لە ئەنجامدانی گفتووگۆی ناوکی لەگەڵ ئێران لە چەند هەفتەی داهاتوودا بەبێ سزایەکی زیاتر و تەنها ئامرازی زیادکردنی سزاکان وەک ئەڵتەرناتیڤێک بۆ دبلۆماسی بەکاردێنێت ئەگەر ئەو گفتوگۆیانە شکست بێنن”
ڕێککەوتنە ناوەکییە ڕەسەنەکە سزاکانی لەسەر ئێران لادا لە بەرامبەر سنووردارکردنی توند لەسەر چالاکییە ناوکییەکانی، بەڵام دۆناڵد ترامپی سەرۆکی پێشووی ئەمریکا لە ساڵی 2018 وڵاتەکەی لە ڕێککەوتنەکەی کشاندەوە و سزا قورسەکانی سەر تارانی دووبارە کردەوە
پاشان ئێران بە پێشێلکردنی چەندین کۆت و بەندی ناوەکی وەڵامی دایەوە و بە چالاکییە ناوکییەکانی خۆی چووە پێشەوە
ئێران ڕەتیدەکاتەوە ڕاستەوخۆ لەگەڵ بەرپرسانی ئەمریکا کۆببێتەوە، بۆیە لایەنەکانی دیکەی ڕێککەوتنەکە- ڕوسیا، چین، فەرەنسا، بەریتانیا، ئەڵمانیا و یەکێتی ئەوروپا، لە کۆبوونەوە جیاکاندا لە نێوان هەردوولادا بجوڵێنەوە
سەرچاوە skynews arabi
