دانیماریکیش هاوشێوەی بەریتانیا لەسەر پرسی پەنابەران رێککەوتن دەکات
کاردانەوەکان لە دوای ڕێککەوتنی نێوان لەندەن و کیگالی بۆ ناردنی پەنابەران، کە بە شێوەیەکی نافەرمی دەگەنە بەریتانیا بۆ ڕواندا، لەناوخۆشدا ڕێکخراوە ناحکومییەکان دوابڕیاریان ئیدانەکردنی بوو، هاوکات پرسیان شەرعییەتی ئەوکارە لە کوێدایە و، لە ئاستی نێودەوڵەتیشدا، ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ لە ئەنجامەکانی ئەو بڕیارەیان ئاگادارکردەوە و، وتیان مەترسییەکان بۆ سەر ژیانی پەنابەران زیاتر دەبێت، لەلایەکی دیکەوە، دانیمارکیش بەخێرایی پێشوازی لە بڕیارەکە کرد و، وتی کە ئەوانیش بەدوای ڕێککەوتنێکی هاوشێوەدا دەگەڕێن.
چەند ڕۆژێ دوای ئەوەی لەندەن ڕایگەیاند، کە لەگەڵ ڕواندا گەیشتۆتە ڕێککەوتنێک بۆ ناردنی پەنابەرە نایاساییەکان بۆ ئەو وڵاتەی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا، ڕەخنە لە سەرۆکوەزیران بۆریس جۆنسن و پریتی پاتێل وەزیری ناوخۆ گیرا.
کیر ستارمەر، پڕۆژەکەی بەناکار وێناکرد و وتی، کە جۆنسن ئامانجی ئەوە بوو، کە سەرنجەکان لەو ئابڕوچوون و سزایەی کە بەسەر ئەندامانی پارتی پارێزگاردا سەپێندراوە بۆ پێشێلکردنی یاسا داخراوەکان لە سەرەتای کۆرۆنا لابەرێت.
زۆی ئەبرامز بەڕێوەبەری جێبەجێکاری خاچی سووری بەریتانی، نیگەرانی خۆی دەربڕی و ئاماژەی بەوەدا، کە نرخی پڕۆژەی دیپۆرتکردنەوەی مادی و مرۆیی زۆر دەبێت.
لە لێدوانێکی بێوێنەدا، سەرۆک قەشەی کانتەربێری، جەستن وێلبی، وتی ناردنی پەنابەران بۆ دەرەوە، پرسیاری ئەخلاقی جدییان بەرزکردۆتەوە، دەبێت پرەنسیپێک بێت، کە ڕازی بێت بۆ ئەوەی لێپرسینەوەی خودامان لەسەر نەکات، بەرپرسیاریەتی بەریتانیایە، کە پێچەوانەی وانە وتنەکانی خودایە.
ئەنوەر سلێمان، بەڕێوەبەری گشتی ئەنجومەنی پەنابەران دەڵێ، ڕێکخراوەکەی سەرسام بووە بەو بڕیارە ناتەواوەی حکومەت، کە رێگری ناکات لە هاتنی پەنابەران بۆ بەریتانیا.
گومان لەسەر تۆماری مافەکانی مرۆڤ لە حکومەتی ڕواندا و پاول کاگامی سەرۆکەکەی دروستبووە و، هەندێکیش گاڵتەیان بە دژایەتی لە سیاسەتی بەریتانیا کردووە، چونکە حکومەتی بەریتانیا ساڵی ڕابردوو نیگەرانی خۆی لە نەتەوە یەکگرتووەکان دەرببڕی سەبارەت بە بەردەوامی لێشاوی پەنابەران.
تەنیا 10 مانگ بەر لە واژۆکردنی ڕێککەوتنە نوێیەکە، شانشینی یەکگرتوو زەنگی شکستهێنانی دەستەڵاتدارانی ڕواندای بە شێوەیەکی گونجاو بۆ لێکۆڵینەوە، یا پشتگیریکردن لە پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ، یان پاراستن و پشتگیری لێقەوماوانی بازرگانیکردن بە مرۆڤەوە دەنگی دا.
بەڵام دوای تەواوبوونی دوایین ڕێککەوتن، کە بەگوێرەی ئەو ڕێککەوتنە، رواندا زیاتر لە 140 ملیۆن یۆرۆ وەردەگرێت، جۆنسن ڕواندای بە یەکێک لە ئارامترین وڵاتەکان وێنا کرد، لە کاتێکدا ئارام نییە.
لە بەرانبەردا، زیاتر لە 160 ڕێکخراوی بەریتانی کە پشتگیری پەنابەران دەکەن، نامەیەکی کراوەیان بۆ سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا واژۆ کردووە و، ئەو پلانەیان بە خراپ ناوزەد کردووە و، هۆشداریش دەدەن لەوەی کە دەبێتە هۆی زیادبوون، نەک کەمکردنی گەیشتنی پەنابەران.
زیادبوونی مەترسی
جۆنسن بەڵێنیدا، هەموو شتێک دەکرێت بیکات بۆ ئەوەی دڵنیا بێت، کە ڕێککەوتنەکە سەرکەوتوو بووە، بەڵام UNHCR پڕۆژەکەی وەک پێشێلکارییەکی ئاشکرا لە یاسا نێودەوڵەتییەکان پێناسە کرد و ئیدانەی کرد.
نابێت پەنابەران وەک کاڵا مامەڵەیان لەگەڵ بکرێت، UNHCR جەختی لەوەکردەوە، کە ڕێککەوتنەکە تەنیا مەترسیەکان زیاتر دەکات، ئەمەش وا لە پەنابەران دەکات کە بەدوای ڕێگای جێگرەوەدا بگەڕێن.
سەرەرای دەرچوونی بەریتانیا لە یەکێتی ئەوروپا، ئێلڤا جۆهانسۆن، کۆمیسیاری ئەوروپا بۆ کاروباری ناوخۆ، وەڵامی دوا بڕیارەکەی دایەوە و لە تویتێکدا ڕایگەیاند، کە ناردنی پەنابەران زیاتر لە 6000 کیلۆمەتر دوور و دەرچوونی ڕێککارەکانی پەنابەران مەترسیدارە.
ئەو لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ڕۆژنامەی گاردیان وتی: “هیچ کەسێک ئەفریقا وەک ئەفریقییەکان ناناسێت، ڕواندا، وەک ئێریتریا، خەڵک بە سەلامەتی ناهێڵێتەوە.
بەڕێوبەری ئەمنستی ئینتەرناشناڵی بەریتانیا وتی: “ناردنی خەڵک بۆ وڵاتێکی دیکە بۆ ئەوەی داواکاری پەنابەرێتییەکەی بخرێتەڕوو، بەرزی بێسەروبەرییە، ئەوە نیشان دەدات کە حکومەت چەندە دوورە لە مرۆڤایەتی و بە کێشەی پەنابەری.
بەخێرهاتنی دانیمارکی
سەرەڕای سەرسوڕمانی بەرفراوانی ئەم بڕیارە، دانیمارک یەکەم وڵات بوو کە پێشوازی لە ڕاگەیاندنی بەریتانیا کرد بۆ دوایین بڕیارەکەی، حکومەتی دانیمارک کە سیاسەتی پەنابەری توند و تیژی هەیە، لە چەند ساڵی ڕابردوودا ئامانجی خۆی لە سفری پەنابەران لە دانیمارک نەشاردۆتەوە.
مانگی حوزەیرانی ڕابردوو، یاسا پێشکەش کرا کە ڕێگە بە گواستنەوەی پەنابەران بۆ وڵاتانی سێیەم لە دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا دەدات، لە کاتێکدا کەیسەکانیان چارەسەر دەکرێت، ئەم وڵاتانە نەناسراون، بەڵام پێشبینی لەسەر ڕواندا کراوە.
بی بی سی لەزاری ماتیاس تسڤای وەزیری کۆچ و یەکگرتنەوە دەڵێت: “ئێمە لەگەڵ ڕواندا لە گفتوگۆداین، ئێمە لەسەر بنەمای هاوبەشییەکی فراوان هاوکارییەکی باشمان هەیە، بەڵام هیچ ڕێککەوتنێکمان نییە لەسەر گواستنەوەی پەنابەران”.
سەرۆکوەزیرانی دانیمارک، چاوی بە فرێدریکسن کەوت، هەروەها پێشوازی لە پلانی بەریتانیا کرد بۆ ناردنی پەنابەران بۆ ڕواندا، لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ تایمز وتی: “وڵاتەکەی لە لێواری ڕێککەوتنێکی هاوشێوەدایە
