ئەو ئەفریقیانەی لە ئۆکرانیاوە رۆشتوونەتە ئەڵمانیا گلەیی لە دووفاقی ئەو وڵاتە ئەکەن
ژمارەیەک لەو ئەفریقییانەی کە لە ئۆکرایناوە و لەترسی شەڕ ئاوارەبوون، لە دوای گەیشتنیان بە ئەڵمانیا گلەیی لە جیاکاری دەکەن و، دەڵێن تووشی ڕەگەزپەرستی بوونەتەوە.
چیسی گەنجێکی نەیجیرییە و لە شاری خارکیڤی ئۆکرانی لە بواری ئابووریدا دەیخوێند، بەڵام بەهۆی شەڕەوە لەگەڵ هاووڵاتییە ئۆکرانیەکان هاتۆتە ئەڵمانیا، جیا لە سەختی هەڵاتن، بەهۆی جیاکاری و ڕەگەزپەرستیشەوە ماندوو بووە.
چیسی لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ دی دەبلیو، گوتی: “ئەمە دۆخێکی زۆر قورسە تەنانەت بۆ ئەو ژنە ئەڵمانیەش کە گرتوومیەتە خۆی”، ئەو ئاماژەی بە ژنێکی ئەڵمانی کرد، کە لە شەقامەکانی بەرلین و دوای ئاوارەبوونی لە ئۆکرانیا ئەو ژنە ئەڵمانییە میوانداری چیسی کردووە بۆ ئەوەی لە ئاوارەیی ڕزگاری بکات.
وتیشی: “ئەم خانمە وەک دایکمە، ئەو ئاگای لە منە و یارمەتی دەدات، ناتوانم وشەکان بدۆزمەوە بۆ ئەوەی سوپاسی بکەم”.
نایەکسانی تەنیا لە ئازاردا
نزیکەی 80000 خوێندکاری وڵاتانی ئاسیا و لاتین و ئەفریقی لە زانکۆکانی ئۆکرانیا تۆمارکروان، بەڵام لە 24ی شوباتدا لەکاتی داگیرکردنی ڕووسیا بۆ ئۆکراینا زۆرینە هەڵهاتوون.
هەرچەندە ئازارەکانی جەنگ یەکسان بوو، بەڵام مامەڵەکردنی ئەوانەی لە جەنگ لە ئۆکرانیا هەڵهاتوون یەکسان نەبوو، بەتایبەتی دوای گەیشتنیان بە دەروازە سنوورییەکان، زۆربەیان گلەیی ئەوەیان دەکرد، کە پاسەوانەکانی سنووری ئۆکرانیا ئەولەویەت دەدەنە ئۆکرانییەکان، لە کاتێکدا کە هەڵاتووەکان لە وڵاتانی ئەفریقی دەبوایە لە ڕیزەکاندا چاوەڕێ بکەن کە بۆ ماوەی چەند کیلۆمەترێک درێژ دەبوونەوە و رێگریان لێ دەکرا ئۆکرانیا جێبێڵن.
بۆ خراپترکردنی بابەتەکان، هەندێ لەو وڵاتانەی کە هەڵاتون جیاکراونەتەوە، لەوانە ئەڵمانیا
بۆ چیسی نێجیری، ژیانی لە ئۆکرانیا پێش جەنگ باش بوو، لە نیشتەجێبوونی زانکۆدا دەژیا و هەنگاوی درێژ لە یەکخستنی زانکۆ و کۆمەڵگەدا دروست دەکرد، بەڵام ژیانی بە خەبەرکردنی خۆی و هاوەڵەکانی بەرەو دەنگی تۆپبارانی ڕووسیا گۆڕا، وتیشی: “پێش ئەوەی بتوانین لە ژوورەکانمان ڕابکەین، بۆمان دەرکەوت کە خەڵکێکی زۆر هەڵاتوون، لە کاتێکدا ئەوانی دیکە ڕێگایان دۆزیەوە بۆ ئەوەی خۆیان ڕزگار بکەن، بۆ ئەوەی هەست بە سەلامەتی بکەن، دوای هەفتەیەک، ئێمە پێمان وابوو شتەکان ئارام دەبن، بەڵام شتەکان خراپتر بوون و دۆخەکە خراپتر بوو.”
لە ئاوازێکی تاڵدا، چیسی ڕووداوێکی سەرسوڕهێنەر دەگێڕێتەوە، ئەوەش کاتێ چووە بۆ هەڵگرتنی دۆسیەکانی لە بەڕێوەبەرایەتی زانکۆکە، بینی بۆمبێک لە زانکۆدا تەقیوەتەوە، وتیشی: “دەستبەجێ دوای تەقینەوەکە، هەندێک لە ئێمە کە لە نوسینگەکە بووین، بۆ سەلامەتیمان بردراینە سەنگەرەکانی ژێر زەوی، ڕۆژێک دواتر ئۆکرانیام جێهێشت، لەبەر ئەوەی پێویست بوو ڕێگایەک بدۆزمەوە بۆ دەربازبوون، بڕیارمدا بڕۆم”.
بەڵام چیسی دەبوایە بۆ ماوەی پێنج ڕۆژی دیکە لە ئۆکرانیا بمێنێتەوە و دواتر توانی لە سلۆڤاکیا بپەڕێتەوە بۆ گەیشتن بە شوێنی کۆتایی خۆی لە ئەڵمانیا، لە کاتێکدا کە پاسەوانە سنوورییەکان، وتیشی: “کەس نەیدەزانی چی روودەدات، بەتایبەتی دوای ئەوەی ئاگادارکراینەوە کە ڕووسەکان نەک تەنیا بینا حکومییەکان، بەڵکو بینای تایبەتیش بۆردومان دەکەن، بۆیە چەند کاتێکی خایاند بۆ دەربازبوونمان لە ئۆکرانیا”.
چارەسەری نامرۆڤانە
تاکە ڕێگا بۆ تێپەڕاندنی سنوورەکانی سلۆڤاکیا بە سەلامەتی و بێ مەترسی، ئەوە بوو کە شەمەندەفەرەکە نەوەستێت، بەڵام ڕێبوارانی ئۆکرانی لەسەر تەختە بۆیان دەرکەوت کە ئەو و هاوەڵەکانی ئەفریقی بوون نەک هی خۆیان، بەشێکی ئازاری نوێ لێرەوە دەستی پێکرد.
چیسی ئاماژەی بەوەدا، کە هەر شەمەندەفەرەکە گەیشتە سنووری سلۆڤاکیا، ئەو و هاوەڵەکانی ئاگادارکرانەوە کە گەیشتوونەتە شوێنی کۆتایی خۆیان و ئیتر شەمەندەفەرەکە ناجوڵێتەوە.
لە شۆکدا ئەوەشی خستەڕوو، کاتێ شەمەندەفەرەکەیان جێهێشت، سەریان سوڕما کە شەمەندەفەرەکە بەردەوام بوو لە گەشتەکە، کە ئاسانترین ڕێگا بوو بۆ تێپەڕاندنی سنوورەکە بەبێ مەترسی، ئاماژەی بەوەشدا: “ئەگەر شەمەندەفەرەکە بەجێبهێڵیت، چەند ڕۆژێک بەسەر دەبەیت تا بە ناڕەحەتی بگەیتە ئەڵمانیا.
ئەوەشی وت، کە دەبێت خۆی و خوێندکارە بیانیەکانی دیکە بۆ ماوەی سێ ڕۆژ لە وێستگەی شەمەندەفەر بمێننەوە، لەکاتی خواردنیشدا تەنیا بیسکویت و ئاویان خواردووە، چونکە پارەیان نەبووە بۆ کڕینی خواردن، هاوکات دەستەڵاتدارانی کۆچبەران لە سلۆڤاکیا، ڕێگەیان پێداون کە بە گەشتێکی هەشت کاتژمێری بگەنە ئەڵمانیا.
شۆکی حەقیقەتی تاڵ
چیسی وتی کە هیچ هاوڕێ و ناسیاوێکی لە ئەڵمانیا نییە، ئەوەشی وت: “من هاتووم بۆ ئەڵمانیا بۆ ئەوەی یارمەتیم بدەن بە سەلامەتی بژیم و بتوانم خوێندنەکەم تەواو بکەم”.
ئەو سەری سوڕما کە ڕاستیەکە تەواو پێچەوانە بووە، هەر کە گەیشتە خاکی ئەڵمانیا، خۆی و ئەوانی دیکە گوازرانەوە بۆ سەنتەری پێشوازی پەنابەرانی بەرلین بۆ مافی پاراستن.
ئەو وتی کە دەبێت بۆ ماوەی مانگێ لە سەنتەرەکە بمێنێتەوە، وەک ئەوەی تەنیا ئۆکراینیەکان دەستنیشان کراون، ئەوەشی وت: “ئێمە بۆ ماوەی مانگێ لەم کامپە بەبێ پەیوەندی ماینەوە، هەندێ گلەییان کرد کە ئێمە نەماندەزانی چی روودەدات، کاتێ کەس گرینگی بە دۆخی ئێمە نادا جگە لە هێنانی خواردن بۆمان”.
مانگێ دواتر ئاگادارکرابۆوە کە تەنیا ئۆکرانییەکان دەتوانن بە پاس بڕۆن بۆ شارەکانی دیکە، لە کاتێکدا چیسی و هەڵاتووەکانی دیکەی نا ئۆکرانی، ناچاربوون بەرەو میونخ بڕۆن و مانگێ لەوێ مابوونەوە بەبێ ئەوەی چارەنووسیان بزانن.
وتیشی: “چەند هەفتەیەک دوای تۆمارکردن، نامەیەکمان پێگەیشت کە دەبێت بگەڕێینەوە بۆ وڵاتەکەمان، چونکە ئۆکرانی نین، دەستبەجێ پەیوەندیمانبەو خێزانە ئەڵمانیانەی کە میواندارییان کردین کرد و، پێمان گوتن کە ئەوە ڕاست نییە و پەیامەکە جگە لە هەڕەشە هیچی دیکە نییە”.
زیاتر “پەیامە هەڕەشەئامێزەکان”
وتیشی: “پەیامێکی دیکەمان پێگەیشت کە سودی کۆمەڵایەتی وەرناگرین، چونکە ئۆکرانی نین”.
لە ڕاستیدا چیسی ناچار بوو میونخ بەجێبهێڵێت و بچێتە بەرلین، دوای ئەوەی هەندێ کەس ئامۆژگاریان کردن، کە بارودۆخی پایتەختی ئەڵمانیا جیاوازە، ئەو گوتی کە لەلایەن دەستەڵاتدارانەوە هیچ یارمەتیەکی وەرنەگرتووە، چونکە سنوردارە بۆ ئەو هاوکارییانەی کە خێزانی ئەڵمانی لە میونخ پێشکەشیان کردبوو و، ژوور و خواردنێکیان بۆ دابین کردبوو.
خۆپیشاندان لە بەرلین
ژمارەیەک لە پەنابەران و چالاکوانان، لە ڕۆژی 17ی ئایار و لەبەردەم بارەگای ئەنجومەنی فیدراڵی بەرلینی ئەڵمانیا، دژی هەڵاواردن و دژی دووفاقی مامەڵەی ئەڵمانیا لەگەڵ هەڵاتنی نا ئۆکرانی لە ئۆکرانیا خۆپیشاندانێکیان ئەنجامدا.
بەگوێرەی ماڵپەری ئەنجومەنی پەنابەران، هەڵاتنی ئۆکرانییەکان ئاسانکاری بۆ بەدەستهێنانی مۆڵەتی نیشتەجێبوون و مۆڵەتی کارکردن و سودە کۆمەڵایەتیەکان لە ئەڵمانیا کراوە، لەکاتێکدا ئەوانەی لە ئۆکراینا بەبێ نەتەوەیی ئۆکرانیا هەڵاتوون، مافی پاراستنی کاتیان وەک ئاوارەی جەنگ پێنەدراوە.
خۆپیشاندەران داوایانکرد هەموو ئەوانەی لە ئۆکراینا هەڵدێن و لەوانەشە ئەوانەی کە ڕەگەزنامەی ئۆکرانیایان نییە، بە یەکسانی مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت.
بانگەشەکانی مامەڵەکردنی نەژادپەرستانە
جولیان گابل کە ڕێکخراوێکی ناحکومی دامەزراندووە بۆ یارمەتیدانی ئەوانەی لە ئۆکرانیا هەڵاتوون، گوتی خۆپیشاندانەکە بەمەبەستی بەرزکردنەوەی ئەم کێشانە بووە.
لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ دی دەبلیو، گوتی، کە لە ماوەی ململانێکاندا ڕووداوەکانی جیاکاری و مامەڵەی جیاوازی پەنابەران بەهۆی نەتەوەکانیانەوە دەبینرێت، ئەم شەڕە دەریخستووە کە مامەڵەکردنی پەنابەران دەتوانێت جیاواز و باشتر بێت لە ساڵانی ڕابردوو لە ئەڵمانیا، وتیشی: “دامەزراندن و خانووبەرە و تەواوکردنی زانکۆ بە ئاسانی بەدەست دەهێنرێت، بەڵام بە دڵنیاییەوە ئەو قازانجانە بۆ هاوڵاتیانی ئۆکرانیا هەیە و دەبێت هەموو پەنابەران هەیانبێت، بەڵام بەداخەوە ئەوە نەبوو، بەم شێوەیە داواکارین کە ئەمە هەموو پەنابەرانی وڵاتانی دیکە بگرێتەوە
