ژمارەیەکی زۆر کۆچبەر لە ئەڵمانیا، کە مافی مانەوەیان رەتکراوەتەوە و لەوێ دەژین و، سوودیشیان بۆ ئەو وڵاتە نییە، بەشێوەیەکی بەرچاو سەبارەت بە بیمەی تەندروستی، ئەگەر نەخۆش بن چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەو کەسانە دەکرێت؟
“سەردانکردنی پزیشکی ددان خەونێکە بۆ من”، ئەوە وتەی فەریدە، کە بە دەست ئازاری چەند ددانێکییەوە دەژی، “من ئازارێکی توندم لە ددانەکانمدا هەیە”، لەساڵی 2015ەوە، ئەو گەنجە جەزائیرییە لە ئەڵمانیا دەژی، ئەو بیمەی تەندروستی نییە و، مۆڵەتی نیشتەجێبوونی ئاسایی نییە و چەند ساڵێکە پێیڕاگەیاندراوە، کە ئەڵمانیا بەجێبهێڵێت و بگەڕێتەوە وڵاتەکەی، سووربوونی لەسەر مانەوەی لە ئەڵمانیا، وای لێکرد کە خۆی بشارێتەوە، وەکخۆی ئاماژەی پێدا، ئەو ژیانەی باشترە لە گەڕانەوە بۆ جەزائیر.
تەنیا جارێک لە ئەڵمانیا فەرید توانیویەتی سەردانی پزیشکی ددان بکات، ئەوەش لەلایەن گرووپی میدی نێتزەوە هاوکاری کراوە، دەستپێشخەرییەکی خۆبەخشانە کە یارمەتی ئەو کەسانە دەدات بواری چاودێری پزیشکییان لە ئەڵمانیا نییە، چونکە مۆڵەتی نیشتەجێبوونی یاساییان نییە، ستافی دەستپێشخەرییەکە پەیوەندی بە پزیشکە خۆبەخشەکانەوە دەکەن، بۆ ئەوەی بە خۆڕایی چارەسەری نەخۆشەکان بکەن، کە بە پێویستییەکی مرۆیی دەزانن.
پزیشکی پێویست
لەنێو ئەو پزیشکانەدا، دکتۆر ئۆڤی دینکەر، کە ماوەی 16 ساڵە بە فەرمی خانەنشین کراوە و، هەرگیز بیری لە خانەنشینی نەکردووەتەوە، “ناتوانم واز لە نەخۆشەکانم بهێنم”، لە ژوورێکی تایبەت بە چارەسەری نەخۆشەکان، بەبێ بیمەی تەندروستی، ئۆڤی چارەسەری نەخۆشەکانی دەکات.
11 ساڵ پێش ئێستا، پزیشکی گشتی و پزیشکی ساوایان کلینیکێکیان بەناوی “کلینیکی بێ سنوور” دەستپێکرد، لەو کاتەوە، ئۆڤی زیاتر لە 2000 نەخۆشی چارەسەر کردووە. ئامانجی ئەم نۆرینگە ئەوەیە، کە ئەو کەسانەی بیمەی تەندروستیان نییە، بە خۆڕایی چارەسەر وەربگرن، ئۆڤی بە بیلدی وت: “ئەسڵی بیرۆکەی کلینیکەکە چارەسەری پەنابەرەکان بوو، بەڵام من سەرم سوڕما کە زۆربەی نەخۆشەکانم چینی مامناوەندن”.
ئۆڤی تێبینی کرد کە زۆرێک لە نەخۆشەکانی، ئەو کەسانەن کە چیتر ناتوانن پارەی بیمەی تەندروستی بدەن و، زۆرێک لەو پەنابەرانەی کە بەم دواییانە لە ئۆکرانیاوە هاتوون، روو لە کلینیکی ئۆڤێی بێ سنوور دەکەن، ئەوان تیمێکی یەکخراوی پێنج پزیشکی و هەشت پەرستاریان هەیە، کە ژنەکەی ئۆڤی تەمەن 82 ساڵ دەگرێتەوە. نەخۆشەکان دەتوانن لە هەرکاتێکدا بە تەلەفۆن بچنە ناو کلینیکەکەوە، “ئێمە تیمی ئاگرکوژێنەوەی سیستمی تەندروستی خۆبەخشین”.
بە سوپاس بۆ کارە مرۆییەکەی، ئۆڤی فەرمانی فیدڕاڵی ئیستحقاقی پێبەخشرا لە ناسینی پابەندبوونی بە کارەکانییەوە و، بەم دواییانە لەلایەن یەکێتی پزیشکانی ئەڵمانیاوە ڕێزی لێگیرا، “سوپاسگوزاری نەخۆشەکانم ئەوەیە کە من زیاتر هەست بە دڵخۆشی دەکەم”.
ژمارە بێزارکەرەکان!
بەگوێرەی ئامارە فیدراڵییەکان، نزیکەی 61 هەزار پەنابەر لە ئەڵمانیا بەبێ بیمەی تەندروستی دەژین، هەرچەندە ئامارەکان ئاماژە بەوە دەکەن، کە کەسانی ناکارامە زۆرجار ئەوانەن کە بیمەی تەندروستیان نییە، بەڵام شارەزایان پێیانوایە ئەم ئامارە بە تەواوی ورد نییە و، زۆر کەس بەبێ مۆڵەتی نیشتەجێبوونی ئاسایی دەژین و ئەو کەسانە ناژمێردرێن.
دیتا ڤۆگل، توێژەری کۆچبەری دەڵێت، ئەوە هەمووی مەترسیدار نییە، بەڵام دوای لێکۆڵینەوە دەردەکەوێت کە ئەو گرووپە قسەیان لەسەر دەکرێت بچووک نییە، بەڵام ژمارەیەکی زۆر لە خەڵک هەن، کە بە نایاسایی لە ئەڵمانیا دەژین، بەگوێرەی نوێترین بڵاوکراوەی لەسەر ژمارەی ئەو کەسانەی مۆڵەتی نیشتەجێبوونی یاساییان لە ئەڵمانیا ئەڵمانیا نییە، کە دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 2016، بەرزترین ڕێژەی 520 هەزار کەس بووە، لەساڵی 2014دا بەشێوەیەکی ناڕێک لە ئەڵمانیا دەژین هەرچۆنێک بێت ئەم ژمارانە لەدوای شەپۆلی پەنابەرانەوە زۆر زیادیان کردووە.
ئەو کەسانە کێن کە بە نایاسایی نیشتەجێن؟
بەگوێرەی ڕێکخراوەکان، هۆکارەکان بۆ ئەوەی خەڵکی دانیشتووی ئەڵمانیا بە نایاسایی بژین جیاوازن، چەندین گەنج لەڕێگەی وڵاتێکی سپی ناوەڕاستی وەک یۆنان و ئیتالیاوە دێن بۆ ئەڵمانیا و، لەو وڵاتانەدا تۆمارکراون و دەبێت بگەڕێنەوە بۆ یەکەم وڵات کە چوونەتە ناوی، لەم حاڵەتەدا زۆر کەس ناچارن لە ئەڵمانیا خۆیان ون بکەن، یا بچن بۆ کەنیسە، هۆکارێکی دیکە ئەوەیە کە ژمارەیەکی زۆر لە هەڵگری ڤیزاکان لە ئەڵمانیا دەمێننەوە، سەرەڕای بەسەرچوونی ڤیزای گەشتیارییان، سەرەڕای ئەوەش زۆرێک لە پەناخوازان جگە لە ڕەتکردنەوەی داواکاری پەنابەرییان، ئەڵمانیا جێناهێڵن.
ڕاستە هەوڵێکی زۆر دەدرێت بۆ پشتگیریکردنی ئەو کەسانەی کە بیمەی تەندروستییان نییە، چونکە نیشتەجێی یاساییان نییە، بەڵام چارەسەریان بە سنوورداری دەمێنێتەوە.
چارەسەری بێهاوتای ددان زۆر گرینگە و پێویستی بە ڕۆیشتنی ئاسایی بۆ پزیشکی ددان هەیە. بەڵام ئەوە ڕووی نەدا، “ئەگەر بەڵگەنامەیەکی دوورخستنەوەم هەبووایە، زۆر باشتر دەبوو، هەموو شتەکانی ئەڵمانیا پێویستی بە کاغەزە”.
