ئاشتی گەرمیانی.. هۆڵەند
زۆر جار گفتوو گۆو ووتەو بابەتەکانمان لەگەڵ هاوڕێ هونەرمەندەکانمان ئەوەیە ئایا شتێك هەیە بەناوی هونەری شێوەکاری کوردی ؟ ئایا تایبەتمەندێتی یەکی جیهانی هەیە کە مۆرکی هونەری شێوەکاری کوردی بناسێتەوە ؟
کاتێك دەڵێن هونەری عەرەبی یان فارسی یان تورکی یان هیندی یان ئەفەریقی ! ئەی شتیك هەیە بەنێوی هونەری شێوەکاری کوردی ؟ یان دەبێت بڵێیت هونەرمەندانی عێراقی و عەرەبی و تورکی وفارسی و هیندی و کوردی ؟
من پێم وایە وە چەند هاوڕێ یەکم وەکو عەلی دەروێش و بەهایەدین و سامان ڕەش لەو چەند ڕٶژە گفتووگۆی ئەو بابەتەمان کرد لە دوو کاتژێردا ، بێگومان پشت بەستن بە بەڵگەکان و دیکومێنتەکان و ئەرشیفی کۆمەڵە هونەرمەندێك لە سەر هونەری شێوەکاری کوردی نووسینیان هەیە وەکو کاك وەهبی ڕەسووڵ و بەختیار سەعید و کۆمەڵە هونەرمەندێکی تر وە نوسەری تر و ووتەکان و دیدارەکانی مامۆستایانی هونەری شێوەکاری کوردی : ئەو ڕاستی یە هەیە کە قوتابخانە جیهانی یەکان کەلە ووڵاتانەوە سەریان هەڵداوە لە سەدەکانی ڕابردوودا قوتابخانەو ئایدیاو بیرو هزرو فەلسەفەو ئەکادیمیەتی ئەو سەردەمەو لێکەوتەی ڕووداوەکان و پێداویستییەکانی ئەو سەردەمەن و هونەرمەندان گرنگیان پێ داوە ، لەگەڵ مۆرك و کەلتووری ناوچەکە کە ڕەنگدانەوەی ژیان و گوزەرانی ڕۆژانە بووە ، بەکارهێنانی پۆشاکی ئەو ناوچەیە یان سروشتی ئەو ناوچەیە ئەمانە دوو جەمسەری جیاوازن وەکو یەکەم بەکارهێنانی قوتابخانە هونەری یەکە کە هاتۆتە کایەوە ، وە فۆرم و ناوەڕوەك کە ڕەنگ دانەوەی سروشتی ئەو ناوچەیە بووە ، بۆ نمونە : کاتێك قوتابخانەی ڕێالیستی جیهانی بەکارهاتووە لە یەکێتی سۆڤیەت یان چیینی میللی یان ئەمەریکای لاتینی ، هەر ئەو قوتابخانە ڕیالیستی و ڕێالیزمی یەیە وەکو ڕێباز ، بەڵام هەڵگری کەلتووری ناوچەکانی خۆیان بووە ، ناتوانین بڵێین ئەو ڕێبازە هونەری یە موڵکی فەرەنسایە یان ئەڵمانیایە یان ژاپۆنە ! بەڵام دەتوانیت بە تایبەتمەندێتی بەکارهێنانی فۆرم و بیرۆکەکان و ناوی هونەرمەندەکە و سیڤی هونەرمەندەکە ئەو هونەرەی دەست نیشان بکەیت کە خەڵکی کام کیشوەرە ، دەتوانیت ئەو کارە هونەری یە بناسیتەوە کە ڕۆژهەڵاتی یە یان ڕۆژئاوای ئاسیایی یە یان خوارووی ڕۆژئاوای ئەفەریقایی یە ، تایبەتمەندێتی سروشت و کەلپووری ناوچەکە دەتباتە نێو دەست نیشان کردنی سنووری ئەو ناوچەیە ، ڕاستە هونەرمەندەکە خەڵکی فەرەنسی یە یان ئەسکەندەنافیایی یە ، بەڵام ئەوە ڕەنگ و گەرمی ڕەنگ و فێنکی باگراونەکەیە مرۆڤ دەتوانێت دەست نیشانی بکات مرۆڤ تەماشای نەخشی ئەو ووڵاتە بکات لە هزردا .
ووتووێژەکەش ئەوەیە زیاتر کە ئەوە هونەرمەندێکی کوردە بەناو وە نازناو وە ئەو فۆرمانەی کەلە نێو کارە هونەریەکەدا بەکاری هێناوە ، زۆر ناوی بیانی هەیە تاوەکو سیڤی و جێگای لەدایك بوونی نەخوێنیتەوە نازانیت خەڵکی کام ووڵاتە ! هونەرمەندانی کورد بەڵی ئەوە ڕاستی یەکەیە ، بۆی هەیە لێکۆڵینەوەری کورد بەدوا چوون بکات و چەندین تابلۆی کەلتووری و فۆلکلۆری کوردی کۆ بکاتەوە بە سروشت و کەلتوورو ڕەنگە جیاوازەکانەوە وە ناوی هونەرمەندەکەش کورد بێت ، بەڵام هەر ئەوەیە کە هونەرمەندانی کورد هەیە ، ناتوانرێت بڵێین ئەمە هونەرێکی کوردی یە ، چونکە قوتابخانە ئەکادیمییەکان وە قوتابخانە هونەرییەکان جیهانین و ئێستا هەموو جیهان بەکاریان دەهێنێت لە نێو زانکۆو پەیمانگاو ئامادەیی و هونەرمەندە خۆڕسکەکان و یان لاوان و گەنجان و هەتا پیرو پەککەوتەکانیش .
دەتوانین بڵێن هونەرمەندانی عەرەب یان عێراقی .. بەڵام لەهەمان کاتدا بە و مۆرك و فۆرمە جیاوازانەوە دەتوانین بڵێن ئەوە لە هونەرێکی هیندی یان ئاسیایی یان ژاپۆنی دەکات ! هونەری شێوەکاری کوردی بۆ کوردستان لە چاو جیهان نوێ یە ، ڕاستە هێڵ کێشان و پەل هاویشتی هونەری لە کوردستان دا مێژوویەکی کۆنی هەیە ، بەڵام لەژێر ناوێکی تر ناسراوە چ بە دەست ڕەنگینی یان بە وەستایی یان بە لێزانینی . ئەمە دیدەیەك بوو لە ڕوانگەیەکەوە تەماشای بابەتەکەمان کردووە .. بۆی هەیە دیدەو بۆچوون و سەڵمێنەری تریش هەبن .
