سەرکردەکانی جیهان گفتوگۆیان لەسەر ڕێوشوێنەکان کرد بۆ بەرەنگاربوونەوەی گەرمبوونی زەوی لە لوتکەی COP26 ی گلاسگۆ، توێژینەوەیەکی نیگەرانکەر لە گرینلاند لە زاناکانەوە هاتووە، کە پلەکانی گەرما لە هەرێمەکە تێکڕای جیهانییان دوو هێندە کردووە.
شارەزایان گوتیان، کە پلەی گەرما تا 20 پلەی سێلسی لە گرینلاند بەرزبۆتەوە، جگەلەوەش دووەم گەورەترین سەهۆڵبەندی جیهان لە ماوەی 10 ساڵی ڕابردوودا 3.5 ملیار تۆن سەهۆڵی لە دەست داوە. توێژەران هۆشدارییان داوە کە ئەگەر ئاستی توانەوەی تۆمار بەردەوام بێت، تا کۆتایی سەدە ئاستی دەریا تا 20 جار بەرز دەبێتەوە و کارەساتەکانیش بەدوای خۆیدا ددهێنن.
بەپێی توێژینەوەیەکی نوێی زانکۆی لیدزی بەریتانیا، بە بەکارهێنانی داتای سەتەلایت لە سەهۆڵی گەورە، توێژەران بۆیان دەرکەوت، کە توانەوەی ئاستی دەریای جیهانی بە یەک سانتیمەتر زیادی کردووە و سێیەکی زیادکردنەکە لە ماوەی تەنیا دوو هاوینی 2012 و 2019 ڕوویدا، هۆکاری سەرەکی گەرمبوونی زەوی هەرچۆنێک بێت، بەپێی توێژینەوەکە، کە لە گۆڤاری نیچرا بڵاوکراوەتەوە، وێنەی سەتەلایتی تازە گیراوە، دەریخست کە توانەوەی سەهۆڵ بە شێوەیەکی بەرچاو جیاوازە بە پێی وەرزەکە، کە تا ڕادەیەکی زۆر بەهۆی شەپۆلی گەرماوە لە دەوری گرینلاند دەڕژێت و، بووە هۆی 25 لە سەدی بەرزبوونەوەی ئاستی دەریا.
توێژەران گوتیان ئەگەر هەموو سەهۆڵەکانی گرینلاند بتوێتەوە، ئاستی دەریای جیهانی 20 پێ بەرز دەبێتەوە، تۆماس سلیتەر نووسەری ڕابەری خوێندن، لە سەنتەری چاودێری و مۆدێللینگی جەمسەری لە زانکۆی لیدز گوتی: “وەک لە ناوچەکانی دیکەی جیهان بینیمان، گرینلاندیش لە زیادبوونی ڕووداوەکانی کەش و هەوای زۆر، لاوازە لەگەڵ زیادبوونی گەرمبوونی زەوی، ڕووداوی زیاتر لە توانەوە لە گرینلاند درووست دەبێت”.
هامبەر لیسۆن، لە بەشی داتای ژینگەیی زانکۆی لانکاستەری بەریتانیا گوتی: “مەزەندەکانی مۆدێل پێشنیاری ئەوە دەکەن، کە سەهۆڵی گرینلاند دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی ئاستی دەریای جیهانی 3 بۆ 23 جار تا ساڵی 2100، ئەم دۆخە دەبێتە هۆی کارەسات و، وێرانکاریییەک لەدوای یەک لە جیهاندا درووست دەکات”.
پلەی گەرما بەرز دەبێتەوە بۆ 20 پلە لە گرینلاند. لەسەرووی هەموو ئەمانەدا چاودێرییەکی جیای سەتەلایتی گرینلاند دەریخست، کە لە 27ی تەمووزدا سەهۆڵ 8.5 ملیار تەنی گەورەی ڕووکەشیان لە دەست داوە. بەپێی پەیمانگەی کەشناسی دانمارک، ئەم توانەوە زۆرە لە ئەنجامی شەپۆلی گەرمی بوو، کە پلەی گەرمای لە باکووری گرینلاند سەرووی 20 پلەی سیلیسی هێشتەوە، کە تێکڕای پلەی گەرمای هاوین دوو ئەوەندە دەکات.
