ئاشتی گەرمیانی .. هۆڵەند
هونەرمەندی شێوەکاری کوردصلاح الدین محەمەد ئەمين ناسراو بە سەلاح حەمە ئەمین لەدایك بووی شاری کەرکووك لەساڵی ١٩٥٨ لەگەڕەکی بەگلەر ، قۆناغی سەرەتایی و ناوەندی لەکەرکووك تەواو کردووە ، وە بەشدار بووە لە پێشانگەی هاوبەشی سەردەمی خوێندکاری ، وە بەشدار بووە لە پێشانگای هونەرمەندانی کەرکووک ساڵی ١٩٧٧ .
من پێم باشە تێڕوانین و دیدەیەك لەکارە هونەریەکانی هونەرمەندی شێوەکار سەلاح حەمە ئەمین بدەم لە ڕووی تەکنیك و کارو پیشەیی و قوتابخانە هونەریەکان و بەکارهێنانی کەرەستەکان و گەیشتن بەو ستایل و شێوە هونەرییەی کە قۆناغێکی هاوچەرخ و مودێرنی ئەمڕۆی هونەری یە ، بە شێوەیەك کە زۆر جار مرۆڤ لا بەلایی ڕوو لەو شێوازە دەکات ، یان لەپاش هەموو ئەزموونێك ڕاستی یەك دێتە پێشەوە کە ئەویش دەست بردنە بۆ ماتریاڵە شاراوەکان لەکارە هونەرییەکاندا ، بەڵام ئەوەی کە دیارو ئاشکرایە سوود وەرگرتن لە ئەزموون و کارو پیشەیی ئەو ڕابردووەیە کە هونەرمەند پێیدا تێ پەڕێوە ، بەتایبەتی لە کارە هونەریەکانی هونەرمەند سەلاح حەمە ئەمین ، من وا دیدە دەکەم کە زۆر جار هونەرمەند بەو هەموو هەست و هزری یەوە دەیەوێت هێڵەکان و ڕەنگەکان و فۆرمەکان بباتەوە بۆ شێوەی بێ ئاگایی ، ئەوەش واتە بۆ هێڵە سەرەتایی یەکان لە هەستی مرۆڤدا .. ئایا هەروا بە ئاسانی مرۆڤ دەتوانێت هێڵە ئاسایی یەکان و لابەلاییەکان دووبارە بکاتەوە ؟ ئایا هەروا بە ئاسانی هونەرمەند دەتوانێت کارێکی هونەری دووبارە بکاتەوە لە ئەزموونی هونەریدا کە وەکو یەك بن ! بێگومان نەخێر هێڵەکان و پانتایی پڕ کردنەوە و هێڵە باریکەکان وەکو تاڵی قژ وان ، هیچیان لە هیچیان ناچیت . بۆ دووبارە بونەوە یان بۆ کۆپی کردن و لەیەك چوونی توخمەکان .
ئەوەی کە هونەرمەند بۆی چووە هەندێك جار شڵەقاندنی مێشك و دەروونە ، هەندێک جاریش کزبوونی چاوەکانە ، یان قووڵ بونەوەیە لە قووڵایی هونەرو ئابستراکیەتی ژیان . تابلۆگەلێک بەپێچەوانەی سەرجەم شێوەکاران لەرۆشنایی هێڵەکانیان ئەکیشرین و لە تاریکیدا بەرهەم ئەهینرین ، بێگومان ئەمەش خۆی لەجۆیدا ئەفراندنە .
ئابستراکیەتی ژیان و قووڵ بونەوە تێیدا ئەو ڕۆژگارانە بوون لە ئێمە بە چاۆی خۆمان بینیمان ، بەڵام لەوانەیە لەم سەردەمەدا کە باسی بکەیت بە موعجیزەو سەیرو سەمەرەی دونیای پێ بە نێو بکەن ، فەلسەفەو جیهانگیری وپەلەکێش کردنیان بەرەو کارە شاراوەکان ، ڕۆژگارە تاڵ وترسناکەکان ، ئەو ڕۆژانەی سنوور سنوور بوون بۆ پەڕینەوە ترسناک و سامناکەکان ، یان بۆ زیندانە تاریکەکان ، بێگومان لە لاکەی تریشەوە تروسکە هیواو گەڕان بەدوای هەتاوو ئازادیدا ، کەم کەس هەیە لەو ووشانە تێ بگەن یان شی کردنەوە بۆ هێڵەکان و ووشەکان بکەن .. ئەو کارە هونەریانەی سەلاح حەمە ئەمین ئەو ووشانەی تێدایە کە من ناوم بردوون ، ژوورە تاریکەکان ، چیاکان و خەون بینین بەودیوی چیاکانەوە ، یان لەژێر سەرابا یان چاوێکی کزو تاریك دەبێت شەڕ چی بە هێڵە لاوازو و بێ هەناسەکان لەق بکات ! من بەڕاستی شۆرشی هونەری ئەو سەردەمەی ساڵانی ١٩٨٥ بەدواوە بە شۆرشێکی هونەری هاوچەرخ و مۆدێرنی دەزانم ، کە ئێستا لەم سەردەمەدا لەپاش ٣٦ ساڵ سەرەنجی لێ دەدەین .زۆر شت هەیە لەم سەردەمەدا گۆڕاوون ، مرۆڤەکان ، کەلتوورەکان ، کەرەستەکان ، بیرکردنەوەکان ، هەموو شتەکان گۆڕاون ، بەڵام تێگەیشتن لە ڕابردوو ئاستەم و زەحمەتە کە تێ بگەیت بۆچی بەدوای ئەو ڕۆژگارانەوە بووین .
کەرەستەکان .. ژوورێکی گەرم و دابڕاو وەکو ژوورە نهێنی یەکانی ژیان وان . کەرەستەی چاپکردنی وێنەی ڕەش و سپی (ئامیری لارجەر) بۆ چاپکردنی وێنەکان و وەرەقەی چاپکردنی وێنە و دەرمان گرتەوەو ، گیراوەی مرەکبی چینی و قەڵەمی سۆفت و رۆترینگ و رووناکیەکی بلاجیوکتەری ١٠٠٠ وات ، بۆ بەکارهێنانیان لە کێشانی تابلۆکان کەتەنها هونەرمەند سەلاح حەمە ئەمین دەزانێت لە کوێ وە ئەم لەنگەرەی گرتووە ، کۆمەڵە ئامێرێکی چاپ و فۆتۆگرافی کە هەندێکیان ڕووسی بوون وە هەندێکی تر یابانی، دەست نەکەوتنی کەرەسەتەکان لەو سەردەمەدا ئەوەش کێشەیەکی تر بوو بۆ هونەرمەند ، بەتایبەتی پەڕەی بریقەدارو زبر بۆ چاپکردنی تابلۆکان بەڕەنگی ڕەش و سپی بەتایبەتی قەبارەی گەورە . وە دووربینی چاوی هونەرمەند سەلاح حەمە ئەمین ئەوەمان بۆ دەردەخات کە کەسی یەکەم بووە کە بەو تەکنیکە لە ماوەی ساڵانی هەشتاکان و دواتر ئەو کارانەی ئەنجام داوە و بەو کارانە لەو سەردەمەدا بەشداری لە پێشانگاکاندا کردووە ، زۆر جار من سەردانی هونەرمەندم دەکرد لەماڵی خۆیان کە ستیودیویەکی هەبوو بۆ کارە هونەریەکان ، کە پلەی گەرماکەی لە ٤٨ پلەدا بوو چونکە نەدەبوو باو هەوا هەبێت لە کاتی چاپ کردندا ، تانەبێتە هۆی تێك چوونی گیراوە کیمیاییەکانی چاپ کردن .
لەدوای دەست نیشان کردنی بابەتەکان یان فۆرمەکان ئەو دابەش کردن و شێوەیەی دەبردە هەنگاوی کار کردن لەسەر فلیمی وێنەی فوتوگرافی ، دواتر بۆ چاپ کردن و ووشك کردنەوەی وێنەکان ، دواتر بۆ کاری دەستی کە بە قەڵەمی ڕۆترینگ و سۆفت و ڕەش و سپی ، ئەم هەنگاوانە بێگومان کاتی زۆری دەویست تاوەکو کارە هونەریەکانی پێ ئەنجام بدات ، بێگومان ئەگەر پێوانەکەی گەورەتر بوبایە ئەوا کاری زیاترو کاتی زیاتری دەویست . بەڵام لەگەڵ ئەوەدا کۆمەڵەکارێك وە پەیوەندییەکانی هونەرمەند لەگەڵ دەستەیەکی چالاکی هونەرمەندانی ئەو کاتە هۆکار بوون بۆ هەنگاوی هونەری و بەرهەمی هونەری زیاتر و سەرنج راکیشتر .
بەشدار بوونی لە نێو پێشانگاکاندا وە مانەوەی لەنێو شاری کەرکووكدا ئەوەش گرنگی خۆی هەبوو ، بۆیە هونەرمەند سەلاح حەمە ئەمین بۆ ئێمە هەردەم سمبوڵێکی جوان و مرۆڤایەتی و هێمای ڕۆژانی ساڵانی هەشتاکان و دواتر بووە .
نازناو :- صلاح حەمە ئەمين
ساڵ وشوێنى لە دايك بوون :- 1958 / كەركوك بەگلەر لە قۆناغەكانى خويندنى سەرەتايى و ناوەندى بەشدارى لە چەندين پيشانگەى هاوبەشى قوتابيان و خويندكارانى شارى كەركوك كردووەو چەندين جارخەڵات كراوە
يەكەمين پێشانگەی هاوبەش بەشداری تێدا كردووە لە دەرەوەى خوێندنگا :- پيشانگاى هاوبەشى هونەرمەندانى كەركوك 1977
يەكەم پێشانگەى تايبەت :- ساڵی 1985 كەركوك هۆڵى ( التأميم بۆ هونەرى نوێ )
يەكەمين هونەرمەندى كوردو عيراقى يە كە ( تەقەنياتى هونەرى فوتوگرافى ) لە سالَى 1981 خستووەتە ناو بواری هونەرى شێوەكارييەوە
لە ماوەى پتر لە (40) ساڵ لە ژيانى هونەرى بەشدارى لە چەندين پێشانگەى هاوبەش لە نێو شارى كەركوك و دەرەوەى ئەو شارەدا كردووە .
لەكۆتایی ساڵی ( 1991 ) دا و لە دوای راپەڕِينە مەزنەكەی گەلی كوردستان يەكێك بووە لە دەستەی دامەزرينەری ( لقی كەركوكی كۆمەڵەی هونەرمەندانی كوردستان )
لە ساڵاني ( 2000 و 2001 ) دا كاری هێڵكاری بۆ كتێبي ئەدەبی چەند نووسەرێكی شاری كەركوك كردووە
شیعر بەهەردوو زمانی كوردی و عەرەبي ئەنووسى و چەندين شيعرى لە رۆژنامەو گۆڤارە كوردی و عەرەبييەكاندا بڵاوكردووەتەوە
لەسەرەتای ئازادكردنی شاری كەركوك لەساڵی ( 2003 ) دا رۆڵی سەرەکی لەكردنەوەی ( ناوەندی كەركوكی يەكێتی هونەرمەندانی كوردستان ) دا هەبووەو لەدوای چەند مانگێك بەهەڵبژاردن بۆ ماوەی پتر لە (3) ساڵ سەرۆكايەتی ( ناوەندی كەركوكی يەكێتي هونەرمەندانی كوردستان ) ى لەئەستۆ گرت .
لە كۆتایی ساڵی ( 2007 ) دا لەلايەن وەزارەتی رۆشنبيری و لاوانی حكومەتی هەرێمی كوردستان وەك سەرۆكی ( ليژنەی هونەری شاری كەركوك ) دەستنيشان كرا . ئەم ليژنەيە لەماوەی تەمەنە كورتەكەيدا توانی بەهەماهەنگی ( وەزارەتی رۆشنبيری و لاوانی حكومەتی هەرێمی كوردستان ) چەندين چالاكی هونەری لە بوارە جياجياكانی هونەردا ئەنجام بدات
لە ساڵي (2008) دا كتيبێكى بەناونێشاني ( راستكردنەوەی مێژووی هونەری شێوەكاری لەشاری كەركوكدا) بەچاپ گەياند .
لە ساڵي ( 2011 ) دا رۆڵی يەكێك لە كارەكتەرە سەرەكييەكانی زنجيرە درامای ( كەركوك 4 ) ى بينی كە لە چەند كەناڵێكی ئاسمانی كوديدا پەخش كرا . ئەم زنجيرە درامايە لە دەرهێنانی هونەرمەند ( ناصر حەسەن ) ە
تاوەكو ئەمڕۆ چەندين بابەتى هونەری لە بوارى هونەرى شێوەكاری و شانۆدا بەهەردوو زمانى كوردى وعەرەبى لە گۆڤارو رۆژنامەكاندا بڵاوكردووەتەوە وماوەی پتر لە (4) چوار ساڵ پەيامنيری گۆڤاری ( شاكار ) بووە لەشاری كەركوك كە گۆڤارێكی هونەرييە لەشاری سلێمانی (يەكێتي هونەرمەندانی كوردستان) و دواتر (سەنديكای هونەرمەنداني كوردستان) دەريئەكرد . هەروەها چەند بابەتێكى هونەری لە رۆژنامە عەرەبيەكانى دەرەوەى عێراق بڵاوكردووەتەوە.
بەرامبەر بەو خزمەتەى لە ماوەی پتر لە ( 40 ) ساڵدا پێشكەشى بزافى هونەری شێوەكاريي شاری كەركوكى كردووە ، هەروەها بەهۆی ئەوەی لەدواى ئازاد كردنى شاری كەركوك لە ساڵى ( 2003) دا رۆڵی سەرەكی لە كردنەوەى ناوەندى كەركوكى يەكێتی هونەرمەندانی كوردستاندا هەبووە لەڕێكەوتی 4 / 7 / 2012 لەلايەن ( سەنديكای هونەرمەندانی كوردستان ) ( درعى سەنديكاى هونەرمەندانى كوردستان ) پێ بەخشينرا .
لەساڵى 2018 بەهاوكارى دەزگاى داودى بۆ گەشەپێدان يەكەمين ديوانە شيعري بەناونيشانى (موطىء حلم) بەزمانی عەرەبی بەچاپ گەياند .
لەكۆتايی ساڵی 2019 دا دووەمين ديوانە شيعرى بەناونيشانی(مرايا مهشمة) بەزمانی عەرەبی بەچاپ گەياند .
دیوانێکی شیعری عرەبی بەناونیشانی (عقارب الساعة 9) لە ژێر چاپدایە کە( يەكێتي گشتی نووسەران و ئەديبانی عيراق) بە چاپی ئەگەیینی .
ئەندامی ( سەنديكای هونەرمەندانی كوردستان) ە . .
ئەندامی ( يەكێتی نووسەرانی كورد) ە . .
. ئەندامی ( يەكێتي گشتی نووسەران و ئەديبانی عيراق) ە .
. ئەندامی ( سەنديكای رۆژنامەنووسانی كوردستان ) ە .
. ئەندامی ( بنكەی ئەدەبی و روناكبيری گەلاويژ ) ە .
. ئەندامی (يەكگرتووى داهێنەرەعێراقييەكان بۆ هونەرە جوانەكان) ە .
